Wystąpienie Marka Biernackiego w/s zmiany w Kodeksie Karnym
W dniu 28 kwietnia 2010 r. poseł Marek Biernacki przedstawił stanowisko Platformy Obywatelskiej odnośnie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przedstawiam stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2915.
Przedłożenie rządowe jest reakcją na ujawniane przez media i komisje śledcze przypadki nieprawidłowego stosowania i wdrażania czynności operacyjno-rozpoznawczych mogących naruszać przepisy prawa. Przypadki te budzą niepokój opinii publicznej i wywołują zrozumiałe zainteresowanie społeczne skalą stosowanych przez organy ścigania kontroli operacyjnych, w szczególności podsłuchów. Kontrola operacyjna jest to niejawne kontrolowanie treści korespondencji, zawartości przesyłek, a także stosowanie środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie. Właśnie tak charakterystyczna dla czynności operacyjnych, w szczególności dla kontroli operacyjnej, cecha niejawności czyni ją podatną na nadużycia. Stąd konieczność dalszego i, podkreślam, ciągłego zapewniania sprawnego systemu nadzoru i kontroli w praktyce. Celem rządowego projektu ustawy jest dokonanie niezbędnych zmian w przepisach prawa, aby zapewnić merytoryczną i efektywną kontrolę sądu lub prokuratora nad ustawowo dozwolonymi czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi organów ścigania, ingerującymi w prawo obywatela do prywatności, oraz zapewnienie chronionych prawem interesów osób trzecich.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt rządowy wprowadza przepis zobowiązujący prokuratora generalnego, jako jedynego organu, do przedstawienia Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej corocznej, jawnej informacji o liczbie ustawowo dozwolonych czynności ingerujących w prawa obywatela do prywatności podejmowanych przez poszczególne służby i efektach sądowych oraz prokuratorskich nadzorów nad tymi czynnościami. Zobowiązano do tej czynności prokuratora generalnego, ponieważ to właśnie on jest organem, który dysponuje pełnymi informacjami umożliwiającymi kontrolę parlamentu nad aktywnością organów ścigania w zakresie czynności ustawowo dozwolonych, ingerujących w konstytucyjne chronione prawa obywateli, zaś sam prokurator generalny kieruje prokuraturą, która jest organem ochrony prawnej.
Projektowane przepisy mają zapewnić nie tylko formalną, ale i merytoryczną ocenę wnioskowanych czynności operacyjno-rozpoznawczych. Mają też zobowiązać organy wnioskujące o ich przeprowadzenie do przedstawienia materiałów uzasadniających wystąpienie ze stosownym wnioskiem do sądu.
Ponadto projektowane przepisy jednolicie definiują przesłanki stosowania kontroli operacyjnej, podkreślając jej wyjątkowy i subsydiarny charakter. I tak, w art. 1 przedłożenia rządowego dodaje się art. 237 K.p.k. § 8 w brzmieniu: Wykorzystanie dowodu uzyskanego podczas kontroli i utrwalanie rozmów jest dopuszczalne wyłącznie w postępowaniu karnym w sprawie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, do którego jest możliwe zarządzanie takiej kontroli. Pan minister sprawiedliwości bardzo dokładnie to wyjaśnił.
Natomiast w art. 3 ustawy o Policji wprowadza się zmiany w art. 19: gdy inne środki okazały się bezskuteczne albo będą nieprzydatne. Z jednej strony mamy wskazanie, że muszą to być przestępstwa karne albo skarbowe, jest określony katalog, a z drugiej strony wyraźnie się stwierdza, że kontrolę operacyjną stosuje się dopiero wtedy, kiedy inne środki prowadzące do wykrycia sprawcy są bezskuteczne lub nieprzydatne.
Zmiany dotyczące tego typu działania są wprowadzane w ustawie o Policji, w ustawie o kontroli skarbowej, w ustawie o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych jednostkach porządkowych oraz w ustawach pragmatycznych służb specjalnych: Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego.
Rządowa nowelizacja wprowadza też do Kodeksu postępowania karnego, art. 237a, instytucję znaną w orzecznictwie sądowym jako zgoda następcza, zaś nowelizacja art. 237 § 2 i art. 238 zmierza do określenia trybu postępowania w przedmiocie zniszczenia utrwalonych w toku kontroli zapisów rozmów, które nie mają znaczenia dla postępowania karnego.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt rządowego przedłożenia jest projektem bardzo wyważonym. Z jednej strony zwiększa się i kładzie nacisk na ochronę praw obywatela, chroni sferę jego prywatności, z drugiej strony przepisy te nie blokują, nie ograniczają skuteczności działania służb, co w takich sprawach jest bardzo istotne.
Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej w całej rozciągłości popiera przedłożenie rządowe i wnosi o skierowanie go do dalszych prac w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz o zasięgnięcie opinii Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji do Spraw Służb Specjalnych oraz Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.
Dziękuję, pani marszałek.